Αυτόφωρο είναι το έγκλημα την ώρα που γίνεται ή το έγκλημα που έγινε πρόσφατα.  Ποτέ δεν θεωρείται ότι συντρέχει μία από τις παραπάνω περιπτώσεις, αν πέρασε όλη η επόμενη ημέρα από την τέλεση της πράξης.

Τι μπορεί να συμβεί: Γράφει ο Δικηγόρος Δημήτριος Φουφόπουλος

Έστω ότι τελείται εξύβριση στις 5 Ιανουαρίου. Μπορεί να σύλληψη με την αυτόφωρη διαδικασία έως στις 6 Ιανουαρίου ώρα 23:59. Από την επόμενη δηλαδή 7 Ιανουαρίου δεν μπορεί να γίνει σύλληψη και το αδίκημα δεν είναι αυτόφωρο.

Έστω ότι ο δράστης τελεί μια παράνομη πράξη και συλλαμβάνεται ακόμη και από πολίτες οι οποίοι ειδοποιούν την αστυνομία. Το έγκλημα μπορεί να διώκεται αυτεπάγγελτα πχ ληστεία είτε να ασκηθεί «έγκληση» από τον παθόντα πχ εξύβριση. Οι αστυνομικές αρχές συλλαμβάνουν τον δράστη και συντάσσεται έκθεση σύλληψης. Οι αστυνομικές αρχές έχουν εξουσία από τον ποινικό Νόμο να ασκούν αναγκαίες ανακριτικές πράξεις σε τέτοιες περιπτώσεις ¨αστυνομική προανάκριση¨. Μπορεί να ζητηθεί η ένορκη κατάθεση μάρτυρα που στην ουσία θα πρόκειται είτε για τον ίδιο τον παθόντα είτε για μάρτυρα του οποίου η κατάθεση θα χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό μέσον για την πιθανή ενοχή του δράστη πχ είτε το θύμα μιας ληστείας είτε κάποιος περαστικός που είδε τον δράστη να διαπράττει ληστεία ή ακόμη και ένας εκ των αστυνομικών που ήταν παρών στο συμβάν.

Στη συνέχεια, ο δράστης που συλλαμβάνεται οδηγείται στο αστυνομικό τμήμα και εκεί ενημερώνεται γραπτώς για τα δικαιώματά του και απαντάει αν θα κάνει χρήση αυτών. Πρέπει κατά την κρίση μου να ζητείται πάντα η βοήθεια από Δικηγόρο πριν από οποιαδήποτε υπογραφή ή κατάθεση. Είναι δικαίωμα κάθε ανθρώπου που συλλαμβάνεται να ζητήσει και να λάβει νομική συμβουλή. Έχει επίσης δικαίωμα να επικοινωνήσει με έναν οικείο του για να ενημερώσει για την σύλληψή του. Επίσης, έχει δικαίωμα να επικοινωνήσει με την πρεσβεία του εφ΄όσον είναι αλλοδαπός. Σε περίπτωση που υπάρχει ανάγκη ιατρικής περίθαλψης μπορεί να ζητήσει να οδηγηθεί άμεσα σε νοσοκομείο.

Οι αστυνομικές αρχές μπορούν να κατάσχουν αντικείμενα του εγκλήματος όπως πχ όπλα, ναρκωτικά, ενδύματα κλπ.

Στη συνέχεια ακολουθεί η κατάθεση του δράστη «απολογία» όπου ενώπιον των αστυνομικών αρχών ο δράστης μπορεί να αρνηθεί να δώσει οποιαδήποτε κατάθεση και να πει αυτά που θέλει στον Εισαγγελέα. Επίσης, μπορεί να με την κατάθεσή του να αποδεχτεί την πράξη του «ομολογία» είτε να αρνηθεί αυτήν.

Η διαδικασία της σύλληψης ακολουθείται την επόμενη συνήθως ημέρα από σήμανση, δηλαδή λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων κλπ.

Κατόπιν, ο δράστης προσάγεται στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών ο οποίος θα του απαγγείλει κατηγορία.

• Αν πρόκειται για πλημμέλημα πχ εξύβριση, κλοπή, αντίσταση κατά της αρχής, απλή σωματική βλάβη κλπ τότε ο δράστης θα οδηγηθεί την ίδια ημέρα στο αρμόδιο Πλημμελειοδικείο (Μονομελές ή Τριμελές).

Η εκδίκαση μπορεί να ξεκινήσει την ίδια ημέρα αν επιθυμεί ο κατηγορούμενος. Στην περίπτωση αυτή μπορεί ο ίδιος ή το Δικαστήριο να ζητήσει να κληθεί κάποιος σημαντικός μάρτυρας ή κάποιο άλλο αποδεικτικό στοιχείο και η υπόθεση να αναβληθεί για «κρείσσονες αποδείξεις». Στην περίπτωση αυτή ο κατηγορούμενος, ακόμη και αν ήταν κρατούμενος δεν θα κρατηθεί και θα φύγει ελεύθερος. Ωστόσο, ο κατηγορούμενος έχει δικαίωμα να ζητήσει «προθεσμία» για να μελετήσει την δικογραφία και μπορεί να του δοθούν μέχρι τρεις ημέρες. Στην περίπτωση αυτή όμως μπορεί να εξακολουθήσει να είναι κρατούμενος ή να αφεθεί ελεύθερος αν έτσι κρίνει το Δικαστήριο ενώ θα πρέπει να έχει μόνιμη και γνωστή διαμονή. Στην αυτόφωρη διαδικασία ισχύουν ορισμένες εξαιρέσεις όπως πχ η προφορική κλήση μαρτύρων, κλπ ενώ ισχύουν οι ίδιοι κανόνες για την διενέργεια της δίκης όπως η προφορικότητα της διαδικασίας, η δυνατότητα εκπροσώπησης από συνήγορο, η δυνατότητα προβολής κάθε υπερασπιστικού ισχυρισμού καθώς και η άσκηση ένδικων μέσων (έφεση, αναίρεση).

• Αν πρόκειται για κακούργημα πχ διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, ληστεία, ανθρωποκτονία ο εισαγγελέας ασκεί ποινική δίωξη με την παραγγελία κύριας ανάκρισης δηλαδή στέλνει τον δράστη ως κατηγορούμενο ενώπιον του Ανακριτή. Η ανάκριση οποία τελειώνει με την απολογία του κατηγορουμένου Το πιο σημαντικό σημείο είναι η διαδικασία μετά την απολογία όπου ο Ανακριτής με τον Εισαγγελέα θα αποφασίσουν αν ο κατηγορούμενος θα αφεθεί ελεύθερος ή θα είναι προσωρινά κρατούμενος και θα οδηγηθεί στις φυλακές. Εκδίδεται ένταλμα προσωρινής κράτησης εφόσον υπάρχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις και εφόσον συμφωνούν ανακριτής και εισαγγελέας ή το αποφασίσει το Δικαστικό Συμβούλιο. Λεπτομέρειες για προσωρινή κράτηση σε επόμενο άρθρο.

Ορισμένες περιπτώσεις:

Στους ανήλικους δεν ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία.

Εάν ο Εισαγγελέας κρίνει ότι συντρέχουν λόγοι να μην εφαρμοστεί η αυτόφωρη διαδικασία μπορεί με προφορική εντολή του στους αστυνομικούς να διατάξει να αφεθεί ελεύθερος ο κατηγορούμενος.

Αν την ημέρα προσαγωγής του κατηγορούμενου στον Εισαγγελέα δεν συνεδριάζει το αρμόδιο δικαστήριο, τότε, είτε ορίζεται έκτακτη δικάσιμος για την ίδια ημέρα, πχ Δικαστήρια επαρχιακών πόλεων είτε εφόσον είναι αδύνατη η συγκρότηση αυτού του δικαστηρίου αυθημερόν, για την επόμενη ημέρα πχ Κυριακές ή αργίες.

Αν το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται ο δράστης, διώκεται μόνο ύστερα από έγκληση του παθόντα, ο παθών μπορεί να υποβάλει την έγκλησή του προφορικά στα αστυνομικά όργανα ή τους ανακριτικούς υπαλλήλους, οι οποίοι έχουν την δυνατότητα να συλλάβουν τον δράστη, οπότε η σχετική δήλωσή του παθόντα υπάρχει στην έκθεση σύλληψης.

Αν ο δράστης δεν μιλάει ελληνικά έχει δικαίωμα να ζητήσει να κληθεί διερμηνέας της γλώσσας που μιλάει.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Σε περίπτωση όπου κατά την σύλληψή σας δεχτείτε οποιαδήποτε μορφής παράνομης βίας ζητήστε να σας δει άμεσα ιατρός σε δημόσιο Νοσοκομείο.

Σε κάθε περίπτωση η συνδρομή έμπειρου Δικηγόρου στην αυτόφωρη διαδικασία αποτελεί πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό σας μέλημα.